16/9/2020 NHẬP QUỐC TỊCH MỸ TRONG 10 NGÀY Chú Chín Cali Năm 1981-1989 tôi làm việc cho cơ quan Phát Triển Quốc Tế Hoa Kỳ USAID ( U. S. Agency for International Development), nhiệm sở ở xứ Senegal bên Tây Phi. Lúc ấy tôi vẫn chưa có quốc tịch Mỹ. Mấy năm trước đó tôi có nộp hồ sơ xin nhập quốc tịch, nhưng hồ sơ bị thất lạc. Tôi khiếu nại nhưng không có kết quả nên chán quá bỏ luôn, không thèm xin nữa, cho đến ngày phải đi làm việc ở Phi Châu. Vì là là một Chuyên viên về thủy nông nên tôi phải lặn lội dọc theo bờ sông Senegal và sông Falémé, nơi có một thời bịnh mù mắt (River blindness -Onchocerciasis) lan truyền rất nặng. Cơ quan WHO phỏng đoán có khoảng 25 triệu người Phi Châu đã bị nhiểm bịnh và nếu không được kiểm soát kịp thời con số có thể lên đến 90 triệu người. Tuy ngày nay (1985) bịnh mù đã được kiểm soát, nhưng vẫn còn thấy người mù trong các làng dọc theo bờ sông, nhiều  nhất là ở làng Senoudébou nằm trên nhánh sông Falémé, một địa điểm xa xôi nằm sâu trong lục địa bán sa mạc Sahel mà tôi gọi đùa là “Sa vào địa ngục”.                        Sinh hoạt trên sông Senegal          Làng mù Senoudebou   Tôi được xem là thổ địa của vùng Senegal basin, vì tôi biết rành về địa hình vùng nầy như lòng bàn tay. Vì vậy có lần USAID đã nhờ tôi hướng dẫn viên (scout) cho chiến dịch phun thuốc bằng máy bay tiêu diệt dịch Cào Cào. Lần nầy họ nhờ tôi hướng dẫn một ông reporter của tờ báo Science từ Mỹ đến Senegal để nghiên cứu thêm về bịnh mù trong “lảnh địa” của tôi. Thành phố tôi ở - Bakel - là một tỉnh nhỏ nằm bên dòng sông Senegal vùng ba biên giới Senegal/Mauritania/Mali.  Nơi đây không có Hotel nên ông John Walsh- tên ông phóng viên- được tôi mời ở nhà tôi trong thời gian ông công tác ở vùng nầy. Những người mắc bịnh mù Chỗ tôi ở là một vùng “khỉ ho cò gáy, chó ăn đá gà ăn muối”. Tôi lại ở một mình trong căn nhà to lớn chỉ thua dinh tỉnh trưởng (Prefecture) nên tôi xử dụng nhà tôi làm chổ tiếp khách đến từ thủ đô Dakar thăm viếng project.  Tôi sống một mình, rất cô đơn, được John làm bầu bạn nên rất vui. Ngoài cương vị là một người “host”, tôi tiếp ông như một người bạn thân. John bản chất hiền từ, nhã nhặn và dễ thương. Gặp ông lần đầu tôi đã có cảm tình ngay. Hằng ngày tôi đưa John đến làng Senoudebou, một làng nhỏ có nhiều người mù, để ông làm việc với dân trong làng, đồng thời tôi là người thông dịch cho ông. Dân Senegal họ nói tiếng Pháp mà ông thì một chữ Tây cũng không biết.   Giữa làng Sénédébou có cây Acacia (Senegalia Senegal) rất lớn, dưới bóng mát của tàng cây, dân làng làm cái sạp bằng gổ, là chỗ tập trung của các người mù và các cụ già. Suốt ngày họ sống dưới tàn cây nầy. Nhờ tập trung nên con cháu dễ chăm sóc và họ có bầu bạn trò chuyện qua ngày. Lúc nào tôi cũng thấy năm ba người mù ngồi chung với các cụ già khác.                        An adult blackfly (Simulium damnosum)6       Photomicrograph of onchocerca volvulus (adult worm)7 Bịnh mù (River Blindness) chỉ xảy ra dọc theo các dòng sông nơi có một loại ruồi đen (Blackflies) cắn người và truyền mầm bịnh. Ký sinh trùng sau khi được truyền vào người, sinh sản số lượng lớn ấu trùng. Ấu trùng là những con ký sinh trùng như con sên nhỏ ( microfilariae) đào hang đục khoét dưới da để di chuyển và thoát ra ở mắt, bịnh nhân rất ngứa ngáy đau đớn rồi bị mù.   Lúc bấy giờ không biết sao tôi gan lì lắm, không biết sợ bịnh hoạn là gì. Tôi sinh hoạt hằng ngày ở đây với dân làng và với các nhân viên của tôi. Họ ở ngay trong làng cùng với máy móc và dụng cụ và cơ giới nặng như máy cày, máy ủi, grader. Hằng ngày họ làm việc ngoài đồng với cơ giới, còn tôi thì điều động dân làm bằng tay, kéo dài cả tháng để lập hệ thống tưới ruộng lúa cho dân nằm cạnh sát bờ sông nơi “ổ” của loài ruồi đen. Bây giờ nghĩ lại tôi mới thấy sợ! Trong câu chuyện hàn huyên, tôi có đề cập với John về chuyên tôi bị trắc trở khi xin nhập quốc tịch Mỹ. Ông có vẻ suy nghĩ và bảo tôi để ông xem có làm được gì không sau khi trở về Mỹ. Rồi tôi cũng quên bẵng mất đi chuyện nầy.   Được ba hôm, tội nghiệp cho ông bạn già John Walsh, ông bị tiêu chảy, người nhũn ra như cọng bún thiêu mà nơi đây thì không có Bác Sĩ. Tôi phải đích thân lái xe đưa ông về thành phố Dakar ( thủ phủ của Senegal) vì  không thấy yên tâm để John đi một về thành phố mình trên đoạn đường dài hoang vắng, khoảng 800 km. Về đến Dakar, bác sĩ tòa đại sứ cho ông về Mỹ ngay vì tình trạng sức khỏe không tốt. Từ đó chúng tôi không có liên lạc nhau. Khoảng 2 tháng sau, tôi nhận được lá thơ từ văn phòng Thượng Nghị Sĩ (quên tên rồi!) gởi từ Virginia , yêu cầu tôi cung cấp tài liệu chứng minh là tôi đã nộp hồ sơ xin nhập tịch. May thay, tôi còn giữ cái biên nhận đóng tiền lệ phí lúc nộp đơn.   Vài tháng sau khi gởi bằng chứng về văn phòng Thượng Nghị Sĩ, tôi được lịnh của USAID gọi về Dakar gấp. Sếp gọi tôi vào phòng, đưa cho tôi một phong bì hồ sơ và vé máy bay khứ hồi Senegal-US. Tôi được USAID cho 2 tuần lễ vacation có lương, phải tức tốc về Mỹ để làm thủ tục nhập quốc tịch Mỹ! “Nhập quốc tịch Mỹ” ?   Làm sao nhập quốc tịch Mỹ trong khi đơn đã bị thất lạc, chưa được gọi lăn tay, chưa được gọi đi thi, chưa được gọi phỏng vấn? Tôi ngớ ngẩn như người vừa rớt xuống từ hành tinh khác!   Thì ra ông bạn già John Walsh đã nhờ văn phòng Senator ở Virginia  can thiệp vụ quốc tịch bị trắc trở của tôi, để trả ơn tôi đã cho ông ăn cháo với muối trong mấy hôm liên tiếp trong thời gian ông bị bịnh tiêu chảy ở Bakel! Đúng theo chương trình, tôi bay ngay về Mỹ, và không thể tưởng tượng được, chỉ trong vòng mười hôm, tôi hí hửng cầm trên tay cái bằng quốc tịch Mỹ!   Tôi cầm phong bì hồ sơ trình diện tại văn phòng Immigration (INS) ở Los Angeless, CA nơi tôi là resident. Tôi được một nhân viên INS tiếp đón thật niềm nở, được bà đích thân hướng dẫn từ phòng nầy sang phòng khác để làm tất cả các thủ tục cần thiết như điền lại đơn, đóng lệ phí, chụp hình, lăn tay, phỏng vấn v.v. chỉ trong vòng một ngày! Tôi lơ ngơ có biết gì đâu, bà hướng dẫn bảo sao, tôi làm vậy. Tôi đâu có chuẩn bị trước, đâu có học hành gì, thì làm sao mà thi cử và trả lời phỏng vấn cho đúng?! Tôi trình bày sự lo ngại của tôi cho bà hướng dẫn. Bà khuyên: “ don’t worry, do the best you can”. Tôi thấy yên tâm làm đại.   Bà hướng dẫn cũng chẳng lưu tâm gì sự hiện diện của tôi, bà đưa cho tôi hồ sơ phải làm, cho tôi một thời gian cố định để hoàn tất. Đúng giờ, bà đến để thu tài liệu, đưa cho tôi hồ sơ mới, hoặc  mang tôi đến văn phòng khác, giới thiệu với nhân viên phu trách ở đó, rồi lại bỏ đi. Gay go nhứt là phần cuối cùng: phần phỏng vấn. Sau vài câu chào hỏi xã giao và các câu hỏi căn bản về cá nhân, tôi được hỏi thêm về vài câu căn bản về lịch sử Mỹ mà con nít cũng biết thí dụ như tên Tổng Thống đương nhiêm, ai là Tổng Thống đầu tiên ở Mỹ, lá cờ Mỹ có mấy ngôi sau...Tôi còn nhớ được hỏi về  tên ông dân biểu đương thời ở quận hạt của tôi. Tôi trả lời là tôi không biết vì 5 năm cuối cùng tôi ở Phi Châu. Bà hỏi tiếp tên ông Thượng Nghị Sĩ, tôi cho đại tên ông Thượng Nghị Sĩ mấy năm về trước. Các câu hỏi khác rất dể, có thể trả lời được dùng common sense .   Tuy nhiên sau cuộc phỏng vấn xong  tôi vẩn thấy lo lo bèn hỏi đại người phỏng vấn tôi: -Would you tell me how did I do?   Bà Mỹ đen, gương mặt lạnh như tiền, nhìn tôi rồi bà……mỉm cười. Ôi! cái cười sao mà dễ thương quá! -You passed my friend! Congratulation! Tí nữa là tôi đã nhảy chồm lên  ôm bà mà kiss, tuy bà là Mỹ đen già, nặng khoảng 200 Lbs.   “That’s it”. Bà nhân viên INS hướng dẫn tôi suốt ngày vừa  nói vừa cười rất tươi, bắt tay tôi từ giã  đồng thời đưa cho tôi lá thơ thông báo ngày giờ và địa điểm buổi tuyên thệ để nhận bằng nhập quốc tịch. Lại một lần nữa tôi ngớ ngẩn trố mắt ra mà nhìn bà. Tuyên thệ nhập tịch? Tôi đang nằm mơ chăng? Tôi vẫn còn nghi ngờ, không lẽ tôi đã đậu quốc tịch thật rồi sao?   Buổi tuyên thệ xảy ra một tuần sau, trong một nhà thờ nhỏ ở Los  Angeles, chỉ có khoảng 100 người  được tuyên thệ nhập tịch trong buổi lễ nầy. Tôi trở thành công dân Mỹ như trong một giấc mơ.   Tôi hoàn toàn không biết bất cứ một chi tiết nào về cách hợp tác giữa 4 thành phần liên hệ đã làm việc chung để giải quyết vấn đề của tôi: John Walsh, văn phòng Senator, USAID ở Senegal, INS ở Los Angeless. Tôi chỉ nhận được vỏn vẹn một lá thơ của văn phòng Senator gởi cho tôi, do ông Senator ký tên, cú điện thoại của USAID Senegal gọi tôi về thủ đô gấp để đi trình diện INS ở Los Angeles. Tôi không bao giờ nghĩ là sự can thiệp của John qua văn phòng Thượng Nghị Sĩ, với sự yểm trợ của USAID  lại có kết quả tốt như vậy.  Nhưng điều mà tôi trân quí nhất, không thể ngờ có thể xảy ra được, mấy chén cháo trắng đó với muối của tôi đã được trả công bằng cái bằng quốc tịch Mỹ, cộng thêm bonus 2 tuần lễ vacation có lương! Đây là bài học đầu tiên mà tôi đã học về người Mỹ và về xứ Mỹ, xứ mà tôi vô cùng hãnh diện là một người công dân, đó là:  “You get what you deserve”.  Trong trường hợp của tôi, chẳng những tôi nhận được những gì tôi xứng đáng, mà con được thưởng thêm quá nhiều bonus vì mấy chén cháo trắng với muối của tôi nó quí hiếm lắm, chỉ những ai tình nguyện rơi vào địa ngục, tức vùng bán sa mạc Sahel nầy để làm việc mới có được. (sa=rơi,  hel= hell tức là đị ngục).   Chú Chín Cali