MỘT VỤ MÙA VUI

   Trong bối cảnh nền kinh tế nước nhà sau đại dịch có nhiều mảng xám, thì bà con nông dân Khmer ở Tịnh Biên An Giang năm nay thắng lớn vụ thu đông ruộng trên. Cũng nên ghi chép lại để chia vui cùng bà con.

Nhưng trước hết nên nói sơ thế nào là ruộng trên và kiểu hình canh tác ở đây.

   Khác với nhiều nơi, chân núi vùng Thất Sơn có nhiều đồng rộng. Một phần hàng năm mùa nước nổi lên tới, (dĩ nhiên là ngập không sâu và thời gian ngắn), được gọi là ruộng răng. Phần trên đó, nước không ngập, canh tác dựa vào nước mưa và nước suối (đường ô) mới có tên chánh thức là ruộng trên.

Và vì dựa vào nước trời nên trước đây bà con chỉ làm một vụ lúa mùa địa phương từ khoảng tháng 5 cho đến tháng 10 âl. Nơi nào thuận tiện có thêm một vụ màu ngắn ngày nhưng diện tích không lớn. Còn lại 6 tháng mùa khô chan chát nắng đồng dành để thả bò, không trồng cây gì được. Năm nầy qua năm nọ là nơi nghèo nhất của tỉnh An Giang. Trong phum sóc chỉ còn người già và trẻ nhỏ. Gần như 100% thanh niên phải đi Bình Dương. Khói chiều bâng quơ trên mái lá cũng chỉ muốn bay về xứ đó.

   Cách đây vài năm thì nhà nước làm hệ thống kinh ngầm trên cánh đồng 2 xã Vĩnh Trung và An Cư rộng khoảng 2.000 ha. Nước từ kinh Vĩnh Tế bơm lên máng nổi. Trên đường máng nầy, cứ 100 mét có một van xả xuống đường kinh ngầm xương cá nằm dưới mặt đất. Trên đường kinh xương cá cũng cứ 100 mét, có một miệng giếng khơi mở ra cho bà con lấy nước. Và cánh đồng 2.000 ha hoàn toàn chủ động nước trong năm. Muốn có hay cắt nước lúc nào cũng được.

Với thuận lợi đó, bà con nông dân liền thay đổi mùa vụ. Đa số làm 3 vụ lúa, một ít nơi có 1 vụ màu xen vào.

  Mà làm ruộng lúc nầy sướng lắm. Gần như tất cả các khâu đều cơ giới hoá. Cày ải, trục bừa, cắt đập ra lúa hột, gom lúa bao lên bờ…tất cả đều bằng máy. Sức người chỉ còn làm mấy chuyện: sạ giống, xịt thuốc (bằng máy có người mang đi, chắc mai mốt rồi drone xịt luôn!), dặm lúa, vác lúa bao lên xe…

Lúa cũng không cần phải phơi, thương lái vào tận đồng mua luôn lúa tươi.

   Đặc biệt giống lúa thần nông IR 50404 một thời lừng lẫy chuyên dùng cho đất phèn mới khai mở, không ngon cơm bán không được giá, bà con không trồng nữa. Họ chuyển sang trồng những giống hột dài bán giá cao hơn, mà năng suất vẫn cao vì trình độ canh tác của bà con đã giỏi lắm rồi.

Vụ thu đông 2023 nầy, năng suất bình quân 6 đến 6,5 tấn/ha và giá tại đồng là 9.500 đ/kg.

   Nhưng như thế vẫn chưa hết ngon. Không biết ở cái xứ Sài Gòn làm gì mà người ta cho xe thùng dài ùn ùn kéo về mua rơm cuộn. Bà con gom lúa lên bờ xong giao mặt ruộng lại cho người mua rơm với giá 50.000 đ/công. Tự họ sẽ thuê mướn máy cuộn rơm và trong vòng “phút mốt”, những xe rơm đầy chen nhau chạy đi.

   Chưa hết. Bà con vẫn còn một khoản thu vét chót. Xe rơm đi rồi tới mấy ông chủ vịt đàn mua đồng cho vịt chạy. Và bà con lụm thêm 50.000 đ một công nữa. Hai khoản nầy không là bao so với tiền bán lúa, nhưng nhậu cũng đỡ tốn chớ bộ.

   Thì vậy, lúc nầy nếu buổi chiều bạn đi thăm phum sóc có thể bạn phải “bò” đi ra. Nhà nào cũng nhậu. Sướng nhất là nhậu ngay bên đường khi ngồi chờ xe cân lúa. Sảng khoái gì đâu.

Tháng 12/2023

Đào Dũng Tiến